दिनविशेष 1 ते 3 जून

दिनविशेष : 3 मे

• 'भारतीय महिला विद्यापीठ' या संस्थेची 3 जून1831 मध्ये स्थापना झाली. 1920 मध्ये'श्रीमती नाथीबाई दामोदर ठाकरसी विद्यापीठ' (एस.एन.डी.टी.) असे नामांतरकरण्यात आले.
   
• 3 मे 1890 मध्ये सरहद्ध गांधी 'खान अब्दुल गफारखान' यांचा जन्म झाला.

विमान निर्मितीसाठी संयुक्त प्रकल्प :

• भारताला रशिया अणुऊर्जा निर्मितीसाठी 25 हजार कोटी रुपयांचे कर्ज देणार आहे.
   
• भारताच्या सगळ्यात मोठ्या अणुऊर्जा निर्मितीच्या तामिळनाडूतील प्रकल्पाच्या पाच आणि सहा क्रमांकाच्या संच बांधणीचा खर्च 50हजार कोटी रुपये असून, त्याचा निम्मा भाग रशिया कर्जरूपाने देणार आहे.
   
• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांच्यात 1 जून रोजीझालेल्या वार्षिक शिखर भेटीत कुडनकुलम अणुऊर्जा प्रकल्पाच्या दोन नव्या रिअ‍ॅक्टर्ससाठी उभय देशांत करारावर स्वाक्षरी झाली.
   
• तसेच या प्रकल्पातून प्रत्यक्ष वीज निर्मितीला सात वर्षे लागतील, असे न्यूक्लिअर पॉवर कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाचे(एनपीसीआयएल) अध्यक्ष आणिव्यवस्थापकीय संचालक एस.के. शर्मा यांनी सांगितले.

---

लिओ अशोक वराडकर आयर्लंडचे नवे पंतप्रधान :

• मूळचे महाराष्ट्रातील मालवणचे असलेलेलिओ अशोक वराडकर यांची आयर्लंडचे पंतप्रधान म्हणून निवड झाली.
   
• आयर्लंडमध्ये नुकत्याच पार पडलेल्या सार्वत्रिक निवडणुकीच्या मतमोजणीत वराडकर यांनी शेवटच्या फेरीत 73 पैकी 51 मते मिळवत हा ऐतिहासिक विजय मिळवला. त्यांनी प्रतिस्पर्धी सिमोन कोव्हिने यांचा पराभव केला.
   
• आयर्लंडमध्ये 2007 मध्ये झालेल्या स्थानिक निवडणुकांमध्ये लिओ सर्वप्रथम निवडून आले होते. लवकरच त्यांना उपमहापौरपद भूषवण्याची संधी मिळाली. त्यानंतर त्यांनी मंत्रिपदापर्यंत मजल मारली होती.
   
• 'पंतप्रधान झाल्यास देशाला आर्थिक संकटातून बाहेर काढण्याचा; तसेच राजकीय स्थैर्य देण्याचा माझा प्रयत्न असेल', अशी भूमिका वराडकर यांनी मांडली होती.
   
• भारतीय वंशाच्या लिओ वराडकर यांना आयर्लंडमधील पंतप्रधानपदी विराजमान झाल्याचे पाहून त्यांच्या भारतातील कुटुंबीयांनी आनंद व्यक्त केला आहे.

---

समीर दिघे यांची मुंबई संघाचे प्रशिक्षकपदी निवड :

• मुंबई क्रिकेट असोसिएशनने (एमसीए) मुंबई रणजी संघाच्या प्रशिक्षकपदी भारताचे माजी यष्टीरक्षक समीर दिघे यांची निवड केली.
   
• यंदा रणजी विजेतेपद राखण्यात अपयशी ठरलेले चंद्रकांत पंडित यांची जागा घेण्यास दिघे यांच्यासह माजी कसोटीपटू प्रवीण आमरेयांचेही नाव मुंबई प्रशिक्षकपदाच्या शर्यतीत होते.
   
• मुंबई क्रिकेट संघटनेने जाहीर केलेल्या प्रसिद्धिपत्रकात म्हटले आहे की, 'समीर दिघेयांना 2017-18 मोसमासाठी मुंबई रणजी संघाच्या प्रशिक्षकपदी निवडण्यात आले आहे.'
   
• मुंबई निवड समितीचे प्रमुख आणि माजी वेगवान गोलंदाज अजित आगरकरच्या नेतृत्वाखालील एमसीएच्या क्रिकेट सुधार समितीने घेतलेल्या बैठकीमध्ये 48 वर्षीय दिघे यांची प्रशिक्षकपदी निवड करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.

---

'पृथ्वी-2' क्षेपणास्त्राची चाचणी यशस्वी :

• अण्वस्त्र वाहक भारतीय बनावटीच्या पृथ्वी-2 या क्षेपणास्त्राची ओडिशातील चांदीपूरनजीकच्या एकात्मिक चाचणी तळावरूनयशस्वी चाचणी घेण्यात आली. जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणाऱ्या या क्षेपणास्त्राची मारक क्षमता 350 किलो मीटर आहे.
   
• फिरत्या प्रक्षेपकातून 2 जून रोजी सकाळी 9.50वाजता हे क्षेपणास्त्र डागण्यात आले. 500 ते 1हजार किलो अण्वस्त्रे वाहून नेण्याची या क्षेपणास्त्राची क्षमता आहे. यात प्रगत दिशादर्शक प्रणालीचा वापर करण्यात आलेला असल्याने हे क्षेपणास्त्र अचूक वेध घेते.
   
• 21 नोव्हेंबर 2016 रोजी ही यशस्वी चाचणी पार पडली होती. 2003 मध्ये लष्करात सामील करण्यात आलेले हे क्षेपणास्त्र संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेने विकसित केले आहे.

---

दिनविशेष : 2 मे

• अलेक्झांडर ग्राहम बेल यांनी 2 जून 1862रोजी टेलीफ़ोनचा शोध लावला.
   
• 2 जून 1948 मध्ये शेतकरी कामगार पक्षाची स्थापना करण्यात आली.

सुधाकर शिंदे पुन्हा पनवेल महानगरपालिकेच्या आयुक्तपदी :

• जनतेने नगरसेवकाच्या माध्यमातून आपले लोकप्रतिनिधी पालिकेवर पाठविले आहेत. त्यामुळे प्रशासनाचे काम आणखी सोपे होऊन ताण कमी होणार आहे.
   
• प्रशासन आणि लोकप्रतिनिधींच्या समन्वयाने पनवेल महानगरपालिकेच्या विकासासाठी काम केले जाईल, अशी प्रतिक्रिया डॉ. सुधाकर शिंदेयांनी पालिकेत पत्रकारांशी संवाद साधताना दिली.
   
• तसेच 1 जून रोजी शिंदे यांनी दुसऱ्यांदा पनवेल महानगरपालिकेचे आयुक्त पद स्वीकारले.
   
• पनवेल पालिकेच्या निवडणुका नुकत्याच पार पडल्या. निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर डॉ. सुधाकर शिंदे यांची तडकाफडकी उल्हासनगर महानगरपालिकेच्या आयुक्तपदी बदली केली होती.

---

सरिता सिंहचा नवीन राष्ट्रीय विक्रम :

• 21व्या फेडरेशन चषक वरिष्ठ राष्ट्रीय मैदानी अजिंक्यपद स्पर्धेत उत्तर प्रदेशच्या सरिता सिंहने हातोडाफेक प्रकारात 65.25 मीटरची कामगिरी करून नवीन राष्ट्रीय विक्रम प्रस्थापित करून सुवर्णपदक जिंकले.
   
• पूर्वीचा विक्रम 2014 मध्ये मंजू बालाने 62.75मीटरची कामगिरी करून नोंदविलेला होता.सरिता सिंह नंतर गुंजन सिंहने 61.95 मी. वनिधि कुमारने 57.99 मी. हातोडा फेकून अनुक्रमे रौप्य व कास्यपदक जिंकले.
   
• तसेच महिलांच्या 400 मी. अडथळ्याच्या (57.39 से.) शर्यतीत केरळच्या आर. अनुनेसुवर्ण जिंकून नवा विक्रम नोंदविला.

---

लंडनमध्ये साजरा होणार मराठी संस्कृतीचा जागर :

• लंडन मराठी संमेलनाच्या (एलएमएस)निमित्ताने महाराष्ट्र मंडळ लंडनचा 85वा वर्धापन सोहळा 2, 3 आणि 4 जूनला साजरा होणार असून, तो महाराष्ट्रीय उद्योजकतेचा, संस्कृतीचा आणि चैतन्याचा एक मोठा उत्सव असणार आहे.
   
• पूर्व इंग्लंडच्या नौदलाचे प्रादेशिक कमांडरकमोडोर डेविड एलफोर्ड कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे आहेत. लंडन मराठी संमेलनाचे प्रमुख पाहुणा होण्याबद्दल आनंद व्यक्त करतानाच त्यांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांनी आरमाराबद्दल दाखवलेल्या दूरदृष्टीचादेखील उल्लेख केला आहे.
   
• 'एलएमएस'मध्ये भारतातून येणाऱ्या आणि स्थानिक कलाकारांचा योग्य तो समन्वय असणार आहे.
   
• भारत विकास ग्रुप (बिव्हीजी)चे एच.आर. गायकवाड हे संमेलनाचे मुख्य प्रायोजकआहेत.

---

महाराष्ट्र महापालिका अधिनियमात सुधारणा :

• महापालिकेच्या जमिनीवर वसलेल्या अनधिकृत झोपडपट्ट्यांमधील पात्र झोपडीधारकांना त्यांच्या धारणक्षेत्रानुसार आता वैयक्तिक स्वरूपात जमिनीचे पट्टेवाटप करता येणार आहे. त्यासाठी महाराष्ट्र महापालिका अधिनियमात सुधारणा करण्याचा निर्णय मंत्रिमंडळ बैठकीत घेण्यात आला.
   
• महाराष्ट्र महापालिका अधिनियमाच्या कलम 79 (ग) नुसार यापूर्वी केवळ झोपडीधारक सदस्य असणाऱ्या सहकारी संस्थांनाच जमिनी देता येत होत्या. मात्र, यामुळे त्यांचे पुनर्वसन करताना अनेक अडचणी येऊन प्रकल्प वेळेत पूर्ण होत नव्हते.
   
• मंत्रिमंडळाच्या निर्णयानुसार होणाऱ्या सुधारणेनंतर महाराष्ट्र झोपडपट्टी (सुधारणा, निर्मूलन आणि पुनर्विकास) अधिनियम 1971मधील तरतुदीनुसार पात्र ठरणाऱ्या झोपडीधारकांना याचा लाभ होणार आहे.
   
• महाराष्ट्र महापालिका अधिनियमामधील कलम 79 (ग) मध्ये अंतर्भूत करण्यात आलेल्या दुसऱ्या परंतुकानुसार पात्र झोपडीधारकांना पट्टेवाटप करताना लागू करावयाच्या अटी व शर्ती त्याचप्रमाणे आकारावयाच्या अधिमूल्याची रक्कम शासन निश्‍चित करणार आहे. त्यानुसारच पात्र झोपडीधारकांना जमिनीचे पट्टे दिले जाणार आहेत.

---

दिनविशेष : 1 मे

• 1 जून 1945 मध्ये 'टाटा मूलभूत संशोधन संस्था' या संस्थेचा प्रारंभ. भारतीय विज्ञान संस्थेच्या परिसरात स्थापना.
   
• “स्वराज्य माझा जन्मसिध्द हक्क आहे आणि तो मी मिळविणारच.” लोकमान्य टिळकांची अहमदनगर येथे 1 जून 1946 रोजीही घोषणा केली.

यूपीएससी परीक्षेमध्ये कर्नाटकच्या नंदिनी के.आर. देशात प्रथम :

• केंद्रीय लोकसेवा आयोगाच्या (यूपीएससी) जाहीर झालेल्या निकालामध्ये कर्नाटकच्यानंदिनी के.आर. हिने देशात अव्वल स्थान पटकावले.
   
• भारतीय प्रशासकीय अधिकारी बनण्याची माझी पहिल्यापासून इच्छा होती, असे नंदिनीने वृत्तसंस्थेशी बोलताना सांगितले.
   
• अनमोल शेर सिंग बेदी अणि जी. रोनान्कीयांनी अनुक्रमे दुसरे आणि तिसरे स्थानमिळविले.
   
• आयएएस (भारतीय प्रशासकीय सेवा), आयएफएस (भारतीय विदेश सेवा), भारतीय पोलिस सेवा (आयपीएस) आणि केंद्रीय सेवांच्या नियुक्तीसाठी एकूण 1099 उमेदवारांची निवड करण्यात आली.
   
• केंद्रीय लोकसेवा आयोगामार्फत दरवर्षी ही नागरी सेवा परीक्षा प्राथमिक, मुख्य आणि मुलाखती अशा तीन टप्प्यांत घेतली जाते.

---

शहरांच्या जागतिक क्रमवारीत पुणे तेराव्या क्रमांकावर :

• सर्वाधिक वेगाने बदलणाऱ्या शहरांच्या जागतिक क्रमवारीत पुण्याने तेरावे स्थानपटकावले आहे. पुण्याप्रमाणेच हैदराबाद पाचव्या स्थानावर, तर बंगळूर पहिल्या स्थानावर आहे.
   
• जगभरातील गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाचे मानले जाणारे हे मूल्यांकन 'जेएलएल' या अमेरिकी गुंतवणूक व्यवस्थापन कंपनीने केले आहे.
   
• जगातील सर्वाधिक 'डायनॅमिक सिटी' म्हणजेवेगाने बदलणारी शहरे असलेल्या देशांच्या क्रमवारीत भारताने पहिला क्रमांक पटकावला आहे. या बाबतीत आपल्या देशाने चीनला मागे टाकले आहे.
   
• देशांतर्गत शहरांमध्ये बंगळूर शहराने प्रथम क्रमांक, तर हैदराबादने दुसरा आणि पुण्यानेतिसरा क्रमांक पटकावला आहे. त्यापाठोपाठचेन्नई, दिल्ली व मुंबईचा क्रमांक लागतो.

---

डॉ. खोचीकर 'सर्जरी'च्या जागतिक संदर्भग्रंथाचे लेखक :

• वैद्यकीय क्षेत्रात शल्यचिकित्सेचा जागतिक दर्जाचा संदर्भ ग्रंथ म्हणून मान्यता असलेल्या'सर्जरी कोअर प्रिन्सिपल अँड प्रॅक्‍टिस' या दोन खंडातील ग्रंथात येथील प्रसिद्ध युरॉलॉजिस्ट डॉ. मकरंद खोचीकर यांच्या दोन अभ्यासपूर्ण लेखांचा समावेश झाला आहे.
   
• अमेरिकेतील जेपी प्रकाशनने प्रकाशित केलेल्या या ग्रंथाचे जॉन कॉर्सन आणि रॉबीन विल्यम्सन संपादक आहेत.
   
• भारतातील फक्त दोन डॉक्‍टर या ग्रंथासाठी निमंत्रित लेखक होते. 'मूत्रपिंडाचे कर्करोग आणि अंडाशयाचे आजार' या दोन विषयांवर त्यांचे प्रबंध आहेत.

---